Dag 9 - Delivering street work interventions: the multidisciplinary context

De laatste zet voor de Nederlanders 

Het eind van het Erasmus International Streetwork Intensive Programme (IP) is in zicht. Vandaag was de laatste dag dat één van de vier aanwezige landen de leiding van het programma had. Wij Nederlanders troffen het om deze eer te hebben. Degenen die dag 9 het programma hebben verzorgd zijn de volgenden:

- Martin Stam (lector ‘Outreachend Werken en Innoveren’)
- Charlotte Kemmeren (junior onderzoeker)
- Linde Remmelink (vierdejaars MWD-student)
- Evelien Veenman ( vierdejaars CMV-student)
- Lisa de Vries  (vierdejaars MWD-student)
- Joyce van der Horst (vierdejaars MWD-student)

Het team van dag 9

Uitdagingen en veranderingen in het sociaal werk
Allereerst was Martin Stam aan het woord. Wat mij duidelijk werd uit zijn verhaal is dat de hulpverleners (in Nederland) een tijd doormaken van vele veranderingen, zowel binnen als buiten hun werkvloer.
Met name door de invoering van Welzijn Nieuwe Stijl (in 2009) wordt er een nieuwe werkhouding van de hulpverleners gevraagd. Zo is outreachend werken “the mainstream” geworden. Belangrijker wordt ook steeds meer om vanuit de leefwereld van de cliënt te werken in plaats van vanuit de systeemwereld. Dit zie ik als een positieve verandering, omdat je naar mijn idee iemand kunt helpen als je  begrijpt waar iemand vandaan komt en wat zijn/haar manier van leven is.
Voor de koffiepauze noemde Martin dat het voor hulpverleners essentieel is om met elkaar in dialoog te gaan. Op deze manier leer je van elkaar en inspireer je elkaar. Martin benadrukte dat dit juist hetgene is geweest dat we voor zover voornamelijk - hier in Leeds - gedaan hebben. Hij moedigde ons aan om in de pauze het dialoog voort te zetten.

Martin aan het woord

Samen DOEN
Na de pauze was het woord aan Charlotte. Zij vertelde over het programma ‘Samen DOEN’. Dit programma geeft is een mooi voorbeeld van hoe je als hulpverlener vanuit de leefwereld van de cliënt werkt. Een sprekende illustratie die Charlotte gaf was die van een cliënt die door het verkrijgen van een fiets op meerdere leefgebieden geholpen werd. Zo bespaarde dit de cliënt geld, zorgde het ervoor dat de cliënt zich beter in zijn vel voelde en ook dat de cliënt meer contact met anderen kreeg. Ik vond het bijzonder om te horen dat iemand alleen al door een fiets op zoveel manieren geholpen kan zijn. Echter betwijfel ik of deze oplossing hier in Engeland slim zou zijn. Ik heb al menigmaal gehoord dat het onveilig is om hier te fietsen. Er zijn hier geen aparte fietsstroken en er was zelfs iemand die zei dat je er niet raar van op moet kijken als je, als fietser, eens in de twee door een auto geraakt wordt. Met dat in mijn achterhoofd bedenk ik me wel twee keer voordat ik hier op de fiets zou gaan en al helemaal wanneer ik een cliënt hier een fiets aan zou bieden.

Het programma ‘Samen DOEN’ werkt ten behoeve van multiprobleemgezinnen. Teams, bestaande uit mensen van verschillende disciplines en instellingen komen bij elkaar (dit is integraal werken) om de multiprobleemgezinnen te helpen. Belangrijk bij het helpen van de cliënten is dat ‘Samen DOEN’ kijkt naar de krachten van de cliënten en die versterkt. Om hiermee te oefenen kregen wij een casus voorgelegd met een aantal vragen. Het kijken naar de krachten van de cliënt blijkt nog een hele uitdaging en ook dit vraagt een andere houding van de hulpverlener. 

Charlotte aan het woord

Samen sterk
Tot slot gaven de studenten (Lisa, Linde, Evelien en Joyce) een presentatie over de Eigen Kracht Conferentie (in het Engels: Family Group Conference). Dit verhaal sloot mooi aan op het verhaal van Charlotte, omdat het een manier is om te kijken naar de eigen kracht van de cliënt. In deze benadering is het erg belangrijk om zoveel mogelijk krachten uit het netwerk bijeen te halen zodat zij een onderdeel kunnen zijn van een oplossing. Natuurlijkerwijs is het zo dat mensen van hun vrienden en familie steun ontvangen, zoals dit  bijvoorbeeld in Spanje meer het geval is. Echter heeft onder andere individualisme (in Nederland) er aan bijgedragen dat dit minder vanzelfsprekend geworden is. Daarom juich ik het toe dat de ‘Eigen Kracht Conferentie” mensen en gezinnen ondersteunt om weer terug te kunnen vallen op een eigen netwerk.

De studenten aan zet

De laatste loodjes
Op dag 9 zijn alle ‘tutorial groups’ voor het laatst bijeen gekomen om de laatste voorbereidingen te treffen voor de groepspresentaties die de laatste dag gegeven werden. Verder waren mensen nog druk bezig met hun ‘individual report’. De laatste loodjes van een intensief programma. Terwijl ik dit schrijf staan twee studenten in mijn kamer te overleggen wat de laatste aanpassingen zullen zijn voor hun presentatie. Dat doet mij er aan denken dat ik ook nog de laatste voorbereidingen moet treffen voordat ik weer van mijn lekkere bed hier kan gaan genieten. 

Joyce van der Horst-Gatete

Day 8 - Beyond borders: understanding the experience of the migrant at street level

Spring is coming!
De lente is duidelijk in aantocht, ook hier in Leeds. We merken dat de temperaturen langzamerhand oplopen, want we kunnen zowaar (soms) buiten zitten/lopen zonder jas. De ochtendrituelen (opstaan, douchen, ontbijten, lopen naar de universiteit/bus pakken naar de universiteit) zijn dagelijkse kost geworden en het lijkt erop dat iedereen aan het wennen is.

Veeeeeeel interessante informatie!
Ook op de achtste dag werd zoveel verteld, dat het onhaalbaar is om dat allemaal in deze blog te verwerken. Ik wil wel, maar de afspraak is dat een kort verslag te geven van de dag. Kortom, ik blijf binnen deze kaders.
Deze dag stond in het teken van ‘understanding experience of the migrant at streetwork’, wat verzorgd werd door twee Spaanse (liever genoemd: Catalaanse) dames, Asun en Astrid (docenten van de Universiteit van Barcelona). Astrid is gestart met een informatief gedeelte over migratie als perspectief van een street worker. Daarmee wordt bedoeld dat het als street worker belangrijk is dat je rekening houdt met de verschillende aspecten van een migrant. Het is als migrant bijvoorbeeld niet ‘easy’ om in een land te komen waar je niet geaccepteerd wordt of waar mensen je niet begrijpen. Dit alles heeft te maken met diversiteit en solidariteit, wat overigens ook benoemd werd in de presentatie van Asun.
Het was interessant om te horen wat er bij verschillende landen onder migratie wordt verstaan. Woorden als: vluchtelingen, prostituees, ‘poor- people’ werden meerdere malen benoemd en ook werd gepraat over de grens die gesteld wordt wat betreft het immigratiebeleid van verschillende landen.
Na een korte koffiepauze, waarin iedereen zijn cafeïnegehalte weer op peil kon brengen, was het aan Astrid om te vertellen over haar project in Barcelona. Wat ik begrijp uit haar verhaal is dat het een kunst is om de ‘local-people’ en de ‘migrants’ bij elkaar te brengen en in saamhorigheid samen te laten leven, het is een proces.
Tijdens de workshop zijn internationale groepen gevormd. De vraag was hoe we ervoor kunnen zorgen dat ‘locals’ en ‘immigranten’ meer met elkaar in aanraking komen en zich verdiepen in de cultuur van de verschillende immigranten. Hier kwamen verschillende ideeën uit.
Als ik over vandaag nadenk lijkt het soms wel een oneindig proces, omdat er altijd mensen zullen zijn die niet tolerant zijn naar immigranten. Om met elkaar en voor elkaar een prettige leefomgeving te creëren, is en blijft een ingewikkeld fenomeen. ‘The flipside of the story’ is dat Amsterdam bekend staat om haar 180 verschillende nationaliteiten en dat dit gegeven in tegenstelling tot de andere 3 steden (Leeds, Barcelona en Praag) verbazingwekkend hoog is. We mogen dus trots zijn op onze diverse samenleving!
Ten slotte werd ingegaan op de houding van de social worker om immigranten te betrekken bij de samenleving. Het motto wat daar eigenlijk een samenvatting van geeft is: social workers werken met hen en niet voor hen.

Tutorial groups
’s Middags was het tijd om uiteen te gaan met onze ‘tutorial group’ om de eindpresentaties van aankomende vrijdag voor te bereiden. De laatste puntjes worden op de i gezet en de meesten zijn al begonnen aan het individuele assesment, wat inhoudt dat we een report schrijven over een street work topic.

Terwijl ik in mijn hotelkamer de informatie die vandaag gegeven is, probeer te transformeren in dit blog,  word ik afgeleid door geklap en gejuich van een cricketwedstrijd, die te zien is vanuit de hotelkamer. Kortom het is hier geweldig en het is interessant om de ervaringen uit verschillende landen bijeen te brengen. Nog maar 2 volle lesdagen te gaan en dan zit het er al weer op helaas.. Morgen is het aan ons, de MWD- studenten, de taak om een deel van deochtend te verzorgen! We hebben er zin in!

Greetzzz from Leeds 

Linde Remmelink
4e jaar MWD

Dag 7 - Crime and Deviancy? Understanding sex work and substance use in the context of streetwork.

(intro) Discussion

Ook vandaag was het de beurt aan de studenten en docenten van de Charles Universiteit  Praag om een dag te verzorgen. De studenten van deze universiteit zijn allemaal gespecialiseerd in verslavingszorg.

We begonnen direct met een discussie over de vraag of alle drugs legaal moeten zijn. De (theater)zaal waar we vandaag zaten, werd in tweeën gedeeld met aan de ene kant het bordje “Yes” en aan de andere kant (surprise, surprise) het bordje “No”. Studenten moesten een kant kiezen waarna de discussie begon.

Opvallend was dat bij de discussie er een groot aantal Spaanse studenten aan de “yes” kant stonden, maar er geen Brit te vinden was. De opinies van de overige studenten waren verdeeld. Tijdens de discussie kwam  heel duidelijk naar voren dat de “yes” kant voor deze mening koos omdat zij vinden dat de verantwoordelijkheid, in het gebruiken van drugs, bij jezelf ligt. De drugs zelf zijn niet het probleem, vonden zij. Zij stelden dat de manier waarop mensen ermee om gaan het probleem is. Zij geloven dat educatie, preventie, voorlichting en informatie zorgen voor het ‘juist’ omgaan met drugs, maar wat is het juiste? Waar verschillende mensen in het begin voor “yes” kozen, kozen meer mensen uiteindelijk voor een tussenweg. Zij geloven in juiste voorlichting, preventie, informatie en educatie, maar ook in het legaliseren van een aantal drugs, maar niet alle soorten (bijvoorbeeld Crystal Meth en Heroïne, zijn gevaarlijk en het risico op snelle verslaving hierbij is zeer groot). Wat denk jij?

Case studies

Na een korte introductie van de docent werden twee case studies besproken over het onderwerp Crime and Drugs, waarbij de nadruk lag op drugs. De organisaties heten Progressive (www.progressive-os.cz ) en Magdaléna (www.magdalena-ops.cz – in het Engels beschikbaar). Het outreach programma is gericht op de open drugsscene: de straten, het station, het václavákplein etc.

In Praag zijn veel drugsverslaafden, zij maken voornamelijk gebruik van drugs (de niet-alcoholische drugs) die worden geïnjecteerd (zoals heroïne en crystal meth). Drugs zijn duur en onder meer om deze reden hebben mensen geen geld om “schone en veilige” spuiten te kopen. Hierdoor delen drugsverslaafden spuiten en naalden met elkaar, wat gevaarlijke gevolgen kan hebben. Daarom wordt in de straten van de hoofdstad Praag en het gebied rondom de stad door straat werkers gratis schone spuiten uitgedeeld. Dit draagt bij om verspreiding van o.a. HIV/Aids, Hepatitus C tegen te gaan. Bovendien is het uitdelen van spuiten een goede ingang om met verslaafden in contact te komen en vertrouwen/sociale zekerheid op te bouwen. Door als straatwerker te spreken met verslaafden kan informatie worden geven over medische en sociale diensten waar zij terecht kunnen.

Medische hulpmiddelen

Naast het wandelend verkennen van het gebied door de hulpverleners, wordt ook gebruik gemaakt van de fiets of van voertuigen waar de verslaafden hun medische hulpmiddelen kunnen halen. Zo kunnen bijvoorbeeld de gebruikte naalden en spuiten kunnen gedeponeerd worden in een deponeerpot die de veldwerkers bij zich hebben. Ook hangen in de stad machines aan de muur waar de verslaafden hun hulpmiddelen vandaan kunnen halen.

Dit filmpje geeft een duidelijk beeld over het werk: http://www.youtube.com/watch?v=bWV6iYoQ37s

De studenten uit de Czech Republic hadden verschillende middelen meegenomen. Wij hebben deze middelen bekeken en de studenten gaven hierover uitleg, zo staat bijboorbeeld op de spuiten: NO X SHARE en zijn er verschillende kleuren spuiten waardoor deze niet snel door elkaar gehaald kunnen worden.

Opinie

In eerste instantie had ik vragen over de effectiviteit van hun project. Maken de social workers het de drugsgebruikers niet heel gemakkelijk op deze manier? Hier heb ik veel over na gedacht en kwam tot de conclusie dat dit een zeer goede en effectieve manier is om deze mensen te bereiken. Ze zijn bezig met de gezondheid van deze mensen, én ze geven informatie en werken aan een vertrouwensrelatie. Dit is naar mijn idee zeer belangrijk in het (samen)werken met de verslaafden/gebruikers. Het programma zit enorm goed in elkaar en ik geloof dat hierdoor (en door de passie die de studenten hebben voor hun werk) op een goede manier de juiste mensen worden bereikt en de juiste boodschap wordt doorgeven.

Evelien Buijs

CMV

Medische hulpmiddelen

Dag 6 - Drugs and Crime

Het onderwerp van dag 6 was ‘Drugs and Crime’ en werd verzorgd door de Charles University uit Praag. De presentatie werd gegeven door Hanna (advocaat, docent recht en criminologie).

Omdat Drugs and Crime zo’n breed onderwerp is, bespreek ik alleen het voor mij meest interessante en zal eindigen met een vraag die zij stelde over wat je doet voordat je begint met streetwork. De presentatie bestond uit vier punten. Ik zal hiervan het eerste punt bespreken.

Drugs en criminaliteit

Als eerste kregen wij een vraag. What does it mean drugs- related crimes? Al snel barstte er een discussie los. Zijn het de criminele activiteiten die mensen plegen onder invloed van drugs of juist criminele activiteiten plegen om aan drugs te komen? Misschien weet jij het antwoord wel! Nou volgens Goldsteins theorie zijn er vier aspecten.

-          het plegen van criminele activiteiten onder invloed van hard drugs

-          het plegen van criminele activiteiten om aan geld te komen

-          het distribueren van drugs

-          het gebruiken van drugs

Na het bespreken van deze aspecten zijn wij kort in discussie gegaan en de meningen zijn heel verschillend. In sommige landen mag je minder dan twee gram op zak hebben voor eigen gebruik, maar is het gebruik van drugs wel verboden. In Tsjechië krijg je een boete en in Nederland wordt het in beslag genomen en krijg je een waarschuwing, een enorm verschil! Na deze discussie zijn wij verder gaan praten over diverse drug gerelateerde onderwerpen zoals schade beperkingen en het beleid.

Aan het einde van de ochtend kregen we workshops met daarin een aantal vragen. De vraag die ik het meest interessant vond, was “how do streetworkers know what to do before they start streetwork”?

In Nederland is het belangrijk dat je onderzoek doet voordat je begint, dat je weet wat het probleem is en dat je daarop kan handelen, maar soms is het ook goed om er blanco in te stappen. In Engeland is het netwerk erg belangrijk. Samenwerken met partners of de juiste collega’s vinden die gespecialiseerd zijn in bepaalde problemen of onderwerpen. In Spanje wordt meer geobserveerd: wie is de doelgroep en wat gebeurt er in de buurt? Door te observeren, kunnen zij het probleem herkennen en daarop handelen. Tsjechië heeft van alle landen wat, maar gaat vooral structureel te werk. Zij bedenken een strategie en gaan daarna de straat op. Zij gaan meteen doelgericht te werk. Wat opviel is dat Spanje en Nederland allebei een vorm van onderzoek doen, Nederland is meer participerend en Spanje meer observerend, terwijl Engeland heel erg afhankelijk is van hun netwerk en in Tsjechië alle handelingen structureel toegepast worden. Ze maken een plan voordat zij de straat op gaan.

Het was een interessante, intensieve ochtend. Zelf denk ik dat wat ik vandaag geleerd heb nog niet toepasbaar is in mijn praktijk, omdat ik met meiden werk van de leeftijd 12 tot 18 jaar. Maar wie weet! Morgen zal er een vervolg komen over het werkveld van de verslavingzorg in Praag in de Blog van Evelien Buijs.

Sara Fens

CMV student, 3^e jaar

Dag 5 - Engaging Young people from a street perspective

Een vroege start
De dag begon vandaag al vroeg, om 3.00 uur in de ochtend werd iedereen wakker van het intens harde geluid van het brandalarm. De reacties van mensen waren verschillend; waarin sommige volgens de regels niks meenamen en direct het pand verlieten, pakte anderen heel praktisch hun paspoort, jas en schoenen. Eenmaal beneden stond iedereen geschrokken te wachten op informatie, alleen was er niemand van het hotelpersoneel te bekennen. De sirene bleef afgaan en iedereen begon steeds verwarder om zich heen te kijken. Uiteindelijk kwam er iemand van het personeel en gaf de mededeling dat iedereen weer naar zijn kamer mocht. Haar nonchalante houding deed vermoeden dat het niet de eerste keer was dat dit valse alarm gebeurde… 

Youngsters and their skatepark
Het onderwerp van dag 5 was “Engaging Young people from a street perspective”. Opnieuw een interessant onderwerp verzorgd door de University of Leeds. Dit maal werd door verschillende werkers uit Engeland gesproken over hun visie op het jeugdwerk. Er werd een beeld geschetst over jeugdwerk door de jaren heen en gevraagd of dit vergelijkbaar was in de andere landen. Te concluderen is dat, zolang we ons kunnen heugen, problemen bestaan met de jeugd. Dat is niet iets van de laatste tijd. Met filmpjes werd het verhaal levendig gemaakt.

De lezing werd afgesloten met ‘three Young people and their youth worker’. Ze vertelden vol passie over een project wat ze hadden opgezet om hun skatepark te redden. Het skatepark waar zij vaak rondhingen werd steeds vernield door oudere jongens. De gemeente had daarom de beslissing genomen om het park te sluiten. De jongens wilden het skatepark behouden, omdat er voornamelijk positief gebruik van wordt gemaakt. Zij zijn met dit probleem naar hun jeugdwerker gegaan om naar oplossingen te zoeken.
De drie jongeren kwamen met het idee (zelfstandig) een presetatie te maken en aan de gemeente voor te dragen. In de presentatie hebben de jongens de positieve kanten van het skatepark belicht. Ze lieten foto’s zien waardoor duidelijk werd dat het skatepark door veel jongens op een leuke en positieve manier gebruikt werd. Verder kwamen ze met preventieve oplossingen, zoals het patrouilleren van de politie.


Aan het einde van de presentatie werden vragen aan de jongeren, maar ook aan ons gesteld. De oudste jongen vroeg ‘wat is volgens jullie straatwerk?’. Een mooie vraag, die wij gedurende deze conferentie proberen te beantwoorden. Niemand had hier een eenduidig antwoord op voor hem, als dit eenduidige antwoord al bestaat...


Tutorial Groups
Na een gezamenlijke lunch was het  tijd om (internationaal) samen te werken voor de presentatie op dag 9. Iedereen probeert zijn onderwerp voor de presentatie verder te specificeren en te kijken welke delen belicht en uitgediept moeten worden.
We merken dat de samenwerking barrières (bijvoorbeeld het niveau van taal) met zich mee kan brengen. Dit neemt zeker niet weg dat het  werken in internationale groepen een interessante en zeer leerzame oefening is.

Het is nu, na een lange en zware week vol met nieuwe informatie, eindelijk weekend. Het weekend word gezamenlijk begonnen in een besloten ruimte in een echte Engelse pub.


Lisa de Vries

Dag 4- Understanding street work in the age austerity: The European policy context.

In een tijd waar bezuinigingen een grote rol spelen gebruikt de docent Darren (Leeds Metropolitan University) het beleid van Groot-Brittannië als leidraad voor zijn betoog. Hij begint zijn betoog met de invloed van de economische crisis; sinds de economische crisis wordt er strenger gekeken naar het uitkeren van bijstand in Groot Brittannië. Zo worden er volgens Darren campagnes opgezet om mensen angstig te maken zodat zij geen fraude zullen plegen en worden mensen aangespoord om meteen een melding van fraude te maken.
 
Darren liet een film aan ons (docenten en studenten) zien waarin, naast de campagnes, druk wordt gezet op social workers. Zo krijgen zij niet alleen de opdracht om in de gaten te houden of er fraude wordt gepleegd, maar moeten de social werkers ook uitkeringen van minimaal 2 tot 3 mensen per week stopzetten. Dit is volgens Darren een schandaal wat in meerdere nieuwsberichten naar voren is gekomen; social workers zijn er om mensen te helpen, maar keren nu hun rug om voor mensen die het nodig hebben. 'Alles in het belang voor de portemonnee van de regering', is een uitspraak waar velen van schrokken.
Tijdens de ochtend ontstonden vurige gesprekken tussen studenten van verschillende landen. Iedereen was er over eens dat er iets gedaan moet worden aan mensen die misbruik maken van uitkeringen, maar om iedereen over één kam te scheren is niet de oplossing. 

Tijdens de presentatie van Darren kwamen kritische/negatieve aspecten naar voren, ook dit riep veel discussie in de groep op. Mijn (Samiira) idee is dat Darren dit deed om ons bewust te maken van de roerige ontwikkelingen in het werkveld. Wij werken in een veld waarin niet alleen rekening gehouden moet worden met de cliënt, maar ook met politieke beslissingen.
Naar mijn idee is één van de mooiste bijdragen van de dag van Graeham Tiffany (Leeds Metropolitan University): ‘In Afrika kwamen alle social workers samen om onrecht vanuit de regering tegen te gaan, wij als social workers moeten onthouden dat onrecht tegen gaan ons eerste prioriteit is’.

Samiira Adan